Tiếp theo chuỗi những công trình cải tạo bao gồm Kolumba, Caixa Forum, Marta Herford. chúng tôi giới thiệu tiếp tới bạn đọc công trình “horse on the ceiling” mở rộng thư viện kiến trúc, nghệ thuật và design nằm trong khuôn viên Leonardo – thành phố Münster, Đức.
Khuôn viên Leonardo – Münster là nơi tập hợp các khoa Kiến trúc, Design và Nghệ thuật của trường đại học Münster. Trước kia, thư viện này vốn chỉ dành cho khoa Kiến trúc và Nghệ thuật. Nó là một phần không gian nhỏ thuộc toà nhà một tầng, gạch trần rất đặc trưng cho kiến trúc địa phương của vùng này. Công năng cũ của toà nhà này vốn là trạm canh và trại ngựa của lực lượng quân đội, cảnh sát Münster. Từ năm 2009, khoa Design cũng được chuyển về khuôn viên Leonardo, do đó đặt ra nhu cầu mở rộng về không gian lưu trữ và không gian đọc cho thư viện.
Ý đồ tiếp cận trong thiết kế cải tạo/mở rộng vốn rất đa dạng như mở rộng không gian theo trục đứng (Kolumba và Caixa Forum) hay mở rộng đa hướng với cái mới bao trùm cái cũ (Marta Herford). Ở đây công trình thư viện được mở rộng theo một hướng với một khối độc lập được xây thêm sát sườn bên cạnh toà nhà cổ. Về mặt quy hoạch, khối nhà mở rộng đánh dấu công năng thư viện rất rõ ràng trong cụm công trình cổ với khối kính trong suốt kết nối về mặt thị giác giữa không gian bên trong của thư viện và tổng thể khuôn viên Leonardo.
Dựa trên nền tảng công năng cũ của toà nhà và truyền thống nuôi ngựa, đua ngựa của Münster – Sauerland, ý tưởng tạo hình của công trình xuất phát từ những chuyển động của các chú ngựa. Nhóm thiết kế Zauberscho(e)n đã thiết kế hệ cột chịu lực dạng không gian ba chiều độc đáo qua phân tích những bước chân trong quá trình chuyển động của ngựa (xem hình minh hoạ). Hệ cột bao gồm ba “nhóm cột” chính và ba cột thép trụ nhỏ ở vị trí cabin đỡ toàn bộ hệ mái. Hệ cột độc đáo này chiếm rất ít mặt bằng, qua đó tạo ra không gian nội thất rất phóng khoáng. Toàn bộ khối nhà mới có kết cấu từ thép, độc lập khỏi toà nhà cổ. Việc sử dụng kết cấu thép lắp ghép cũng đã giúp giảm tối đa thời gian thi công và những tác động tới kết cấu toà nhà cổ.
Bao bọc khối nhà mở rộng là hệ mặt tiền sử dụng kính tấm lớn và thanh đứng tản lực cũng từ kính. Nhịp điệu của nó được thay đổi theo công năng phía bên trong của thư viện: nhịp điệu thẳng đứng đều tại khu vực làm việc nhóm và lưu trữ, xếp chéo tại khu vực cabin làm viêc cá nhân. Việc thay đổi nhịp điệu này cũng giúp các cabin lùi sâu hơn và tạo không gian tĩnh hơn cho quá trình làm việc. Tổng thể nội thất của khối nhà là một không gian mở thông suốt, có sự khép kín ít nhiều tạo nên từ vách kính và một tấm rèm cách âm đặc biệt. Tấm rèm này phân chia “hờ” không gian làm việc nhóm và không gian lưu trữ. Tuỳ nhu cầu sử dụng, nó được điều chỉnh cho phép không gian làm việc nhóm có thể khép kín hoàn toàn và cách âm với khu vực xung quanh. Việc tương tác không gian trong – ngoài đối với các công trình cải tạo/mở rộng là rất quan trọng. Ở đây, không gian của khu vực xung quanh rực rỡ và sống động hơn rất nhiều bởi concept màu sắc trần – tường – sàn của thư viện. Không như màu trần trắng thường thấy, màu xanh lá cây của trần và màu đen của sàn tương tác cùng thảm cỏ phía ngoài tạo ra một khung cảnh sống động cho không gian bao quanh. Đối với thư viện, những kệ sách cao lớn thường là đối tượng “nuốt” ánh sáng tự nhiên của không gian nội thất cho dù hệ mặt tiền kính đã bao ba mặt của công trình. Với việc tạo ra dải lấy sáng trên mái, khối nhà cũ – mới được phân tách rõ ràng và cũng qua đó ánh sáng tự nhiên trong nội thất được phân bố cân bằng, hài hoà.
Horse on the Ceiling không phải là một công trình có quy mô lớn, nhưng ở đây hội tụ mọi yếu tố cần và đủ cho một công trình “tốt”: bảo tồn giá trị lịch sử, tính bền vững, ý tưởng sáng tạo và kết cấu đột phá một cách hiệu quả.
Thiết kế: Zauberscho(e)n địa điểm: khuôn viên Leonardo – Münster, CHLB Đức
Kết cấu: thép
Tổng diện tích: 400m² Năm hoàn thành: 2010
Sofa đa hướng Lax của Intertime – Thuỵ Sĩ
Các thiết kế đậm chất Italia thanh thoát và sang trọng với da thật, sợi tự nhiên, nhấn mạnh yếu tố mở rộng và kết nối không gian
Giao thông giữa toà nhà cũ – mới là những khe hẹp trước kia vốn là cửa sổ cùng với thang thép được “treo lơ lửng” bên tường toà nhà cổ
Bài và ảnh KTS Lê Anh Đức
Tạp chí Kiến Trúc & Đời Sống số 71