ThS. KTS Hoàng Tuấn Long và mô hình Chùa Một Cột của mình
Cơ duyên nào đã đưa anh đến với những mô hình độc đáo này?
Có thể nói là ngẫu nhiên thôi. Công việc của một kiến trúc sư là tạo ra các công trình và tôi thích dùng sa bàn trong trang trí nội thất để thay thế cho việc sắp đặt lọ, bình. Khoảng năm 2014, tôi có làm một sa bàn trong hầm rượu vang cho một công trình ở Bà Nà Hill diện tích khoảng 10m2. Sa bàn tái hiện cảnh trí trong một hầm rượu vang ở châu Âu với trang phục của các nhân vật là thời trang của những năm 1900 với tỷ lệ 1/6 so thực tế. Mục tiêu của việc này là để giới thiệu cho thực khách biết và hình dung cụ thể về một “không gian rượu vang” vào những năm đầu thế kỷ 19…
Vẫn chưa liên quan đến tăm giang? Đặc điểm nào khiến vật liệu này được anh lựa chọn?
Trong một sa bàn nội thất, tôi phải làm một nhân vật xách cái lồng chim. Lấy vật liệu gì để làm lồng chim? Tôi đã thử qua nhiều loại vật liệu khác nhau, kể cả việc dùng dây đàn ghi ta để “đan lồng” nhưng vẫn không được như ý muốn. Tình cờ khi ngồi uống cà phê tôi phát hiện ra cây tăm tre có độ dẻo và kích thước gần phù hợp. Thế là tôi mày mò dùng tăm tre để làm. Sản phẩm đầu tiên ra đời, dùng tới vài trăm cây tăm tre để làm cái lồng chim. Tuy nhiên vì tăm chỉ dài khoảng 6cm nên phải nối, rất mất công. Tôi tìm cách đặt hàng tăm tre riêng cho mình với độ dài thích hợp. Tôi đã tìm tới một làng quê chuyên sản xuất tăm ở miền Bắc mới biết họ không dùng tre mà dùng giang - một cây họ tre rất dẻo để làm tăm. Thấy phù hợp, tôi đặt hàng sản xuất riêng cho mình. Thế là tôi đã có được nguyên liệu như ý muốn.
Xin anh kể lại những thành công đầu tiên với tăm giang? Tôi rất tò mò với quá trình tìm chỗ cho hàng trăm ngàn cây tăm của anh?
Đó là những chiếc đài sen đặt tượng Phật. Mẹ tôi theo đạo Phật, tôi muốn làm những vật dụng nho nhỏ như vậy để tặng bà. Một chiếc đài sen đặt tượng Phật dùng khoảng 3.000 cây tăm giang với 9.800 lỗ được khoan trên những tấm mica làm bệ, định hình.
Tiến sĩ Brad Stewart Phó chủ tịch Trung tâm nghệ thuật văn hóa trường Mongomery, Giám đốc phân hiệu Takoma Park, Maryland USA
Chiếc đài sen có vẻ đơn giản so với những công trình kiến trúc tên tuổi?
Đúng như vậy. Tôi muốn nhắc tới một trong những công trình phức tạp đầu tiên mà tôi làm là Đền Taj Mahal với tỷ lệ 1/200. Tài liệu trên mạng internet giúp tôi rất nhiều trong việc tìm hình ảnh, kiểu dáng, chi tiết kiến trúc của công trình. Phần mềm Google Earth cũng giúp tôi trong việc chọn tỷ lệ thích hợp cho công trình. Công trình tiêu tốn 18.000 cây tăm giang với hơn 40.000 lỗ khoan. Tôi và các công sự phải mất tới hơn ba tháng làm việc. Chúng tôi tốn nhiều thời gian vì làm thử thấy sai lại phải bỏ để làm lại.
Nhưng kích thước lớn nhỏ cũng chưa hẳn nói lên sự phức tạp của công trình. Ý tôi muốn nói tới Chùa Một Cột.
Chùa Một Cột là một trong những công trình khó nhất. Khi làm công trình Chùa Một Cột, tôi tạo ra những cây “cột, đà, console” cong và chịu lực đúng như trong thực tế. Để đạt đến độ chính xác và đồng đều, bốn tháng đầu, tôi phải tự tay thực hiện. Hai tháng sau có thêm sự giúp sức của hai cộng sự. Tổng cộng, chúng tôi đã dùng tới 100.000 cây tăm có đường kính từ 0,8mm đến 0,9mm, tròn đều, nhẵn bóng, mềm dẻo được tỉ mỉ xâu vào hơn 250.000 lỗ trên tấm mica. Chùa Một Cột bằng tăm giang đã được tổ chức kỷ lục của Việt Nam công nhận.
Đài sen bảy tầng, một trong những mô hình đầu tiên của tác giả
Cuộc chơi ở Mỹ với các sản phẩm “Nhà trắng”, “Nhà Quốc hội Mỹ” diễn ra như thế nào?
Đây là một câu chuyện khá thú vị, đầu tiên, tôi chỉ thực hiện phần mái vòm (dome) của Nhà Quốc hội Mỹ, với mục tiêu là thử sức với một công trình lớn, với một hình dáng mới. Sau đó thì mái vòm này được tôi mang qua Mỹ, giới thiệu cho bạn bè và được đem đến Văn phòng của nghị sĩ bang Maryland là ông Van Holen! Rất ấn tượng với công trình mái vòm này, Văn phòng nghị sĩ đã đưa hình ảnh lên Tweet và được Washington Post đăng lại. Nhờ thế, những người điều hành của Ripley cũng đã biết đến tôi. Họ tìm đến, tham quan tận mắt. Cũng nói thêm, Bảo tàng Ripley’s Believe It or Not ở Mỹ là một chuỗi với hơn 30 bảo tàng trên thế giới, chuyên trưng bày vật dụng với hai yếu tố: lạ và độc đáo. Họ cũng có những mô hình thành phố tạo bằng tăm tre, nhưng khi nhìn thấy tận mắt công trình này họ đã không ngần ngại đặt tôi làm. Và thế là Công trình Nhà trắng tỷ lệ 1/100 được làm từ 180.000 cây tăm giang với hơn 400.000 lỗ khoan và năm tháng thi công cùng Nhà Quốc hội Mỹ tỷ lệ 1/100 được làm từ 250.000 cây tăm với hơn 750.000 lỗ khoan và bảy tháng thi công đã được chọn để trưng bày ở bảo tàng Ripley’s Believe It or Not.
Ông Edward Meyer, phó chủ tịch Ripley’s đã nói rằng “mô hình tăm giang của Tòa nhà quốc hội Mỹ kỳ vĩ đến khó tin, là một hiện vật được yêu thích của chúng tôi”.
.jpg)
Lời đề tặng của ông Edward Meyer, Phó chủ tịch phụ trách mảng trưng bày và lưu trữ của Bảo tàng Ripley’s Believe It or Not
Những cuộc chơi có vẻ như rất tốn kém thời gian, tiền bạc. Anh có ý định thương mại hóa những sản phẩm của mình?
Đúng là cuộc chơi tuy rất thú vị nhưng cũng tiêu tốn nhiều thời gian và tiền bạc. Tôi cũng mong muốn thương mại hóa các sản phẩm của mình. Sản phẩm của chúng tôi là sản phẩm làm bằng tay - hanmade nên lạ và độc đáo. Hiện nay tôi nhận đặt hàng một số sản phẩm đơn giản như đài sen, thánh giá, logo công ty theo mẫu… Còn những công trình lớn thì làm theo sự say mê, chủ yếu để tạo tiếng vang.
Anh có mong muốn gì với những sản phẩm của mình?
Tôi có hai mong ước. Thứ nhất là có cơ hội để giúp người khuyết tật làm việc. Thực tế, sau khi đã có thiết kế, tạo hình, khoan lỗ trên những tấm mica thì công việc chính còn lại là dùng nhíp để đặt những cây tăm vào đúng chỗ. Đây là công việc nhẹ nhàng đòi hỏi sự tỉ mỉ rất thích hợp với người khuyết tật. Ở nước ngoài, có nhiều tổ chức công việc như vậy giúp cho cộng đồng người khuyết tật. Tôi mong có những hợp đồng ổn định với những đồ vật nho nhỏ có thể mang đến công việc cho người khuyết tật và có thể làm được một phòng trưng bày các sản phẩm, các công trình thu nhỏ của các kiến trúc nổi tiếng trên thế giới. Mong muốn tiếp theo của tôi là sẽ có những sản phẩm, công trình lớn, thuần Việt có giá trị sẽ được trưng bày trong Ngôi nhà của Việt Nam tại Triển lãm World Expo ở Dubai năm 2020, với mục đích giới thiệu tay nghề của người Việt Nam, làm bằng những vật liệu Viêt Nam.
Đền Taj Mahal tiêu tốn 18.000 cây tăm giang với hơn 40.000 lỗ khoan
Theo TC Kiến Trúc & Đời Sống, số 145