Một trong những ngôi chùa nổi tiếng nhất Kyoto: Kinkaku-ji, hay còn gọi là chùa Vàng
1001 sắc màu mùa thu...
Tôi rời Kyoto trên một chuyến tàu muộn. Trời tháng 11 bóng tối chụp xuống nhanh như một cái chớp mắt, mọi thứ trôi tuồn tuột ở hai bên đường và bắt đầu nhòe dần, tạo thành những vệt dài sẫm màu, đứt quãng... Kyoto, một phần đẹp nhất trong ký ức mùa thu của tôi, bắt đầu xa dần theo nhịp của đường ray tàu Shinkansen rất khẽ.
Trong vài lần đến Nhật, thường tôi phải mất ít nhất trọn một tuần, chỉ để lê la khắp Kyoto, lướt qua những góc phố ồn ào, những hành lang lặng lẽ trong các ngôi chùa Phật giáo thâm u, tản bộ cả ngày trong các vườn cây ở Nara hay mất một buổi sáng chỉ ngồi ngắm lá phong rơi trên thềm ngôi đền vắng. Với tôi, Kyoto dường như trôi chậm hơn thời gian, ít nhất là một nhịp. Và mỗi bận rời khỏi đây, tôi vẫn nghĩ trong đầu, nếu có một sự chọn lựa cho quãng thời gian còn lại của cuộc đời, chắc tôi sẽ dọn đến Kyoto mà sống.
Rừng thu ở ngoại ô Kyoto. Đền Kiyomizu-dera ở Kyoto. Các bức tượng đặt trong khuôn viên đền Eikando, Kyoto
Kyoto đẹp ở mọi thời điểm trong năm, và thu hút khách du lịch ở tất cả các mùa. Nhưng nếu để bình chọn, tôi nghĩ mùa thu mới chính là thời gian tuyệt nhất. Kyoto sở hữu hàng nghìn ngôi đền, chùa và các công trình kiến trúc đặc sắc khác, phần lớn đều là di sản thuộc loại hiếm có của nhân gian. Thế nên, việc chọn cho mình một góc nhỏ nào đó, để tận hưởng cái không gian mùa thu thơ mộng và mỹ lệ, dường như không dễ chút nào. Bởi vì có mất hàng tháng liền, thu qua rồi đông tới, dễ chừng vẫn còn những nơi bạn chưa đi kịp. Thôi thì hãy để một chút cơ duyên dẫn dắt chúng ta qua những con đường diễm lệ của một mùa thu trong thơ nhạc. Tôi thường mua lấy một vé xe buýt đi trong ngày (gọi là One Day Pass, có thể mua luôn trên những chuyến xe) và bắt đầu nhìn vào bản đồ, chia nhỏ Kyoto ra thành nhiều khu vực, đi những nơi nằm cạnh nhau và tranh thủ mà tận hưởng. Hoặc có những ngày tôi lười nhác, thả mình trôi theo những chuyến xe buýt ngược xuôi, và xuống bất kỳ trạm dừng nào cảm thấy thích, hoặc cảm thấy quen thuộc.

.jpg)
.jpg)
Cảnh sắc mùa thu ở Arashiyama
Hệ thống xe buýt nội đô ở Kyoto thuộc hàng tốt nhất trong các loại xe buýt mà tôi từng đi trong đời mình. Người Nhật đã biến giao thông công cộng thành một thứ văn hóa không thể tách rời trong hệ thống tinh hoa của mình. Không cần phải nói thêm về chất lượng, hay việc sắp xếp lộ trình hợp lý, hoặc thái độ của tài xế lịch sự đến mức nếu bạn không quen với cung cách của người Nhật, bạn sẽ thấy ngại ngùng. Tôi thường đặc biệt chú ý đến những dòng lưu ý ghi phía sau ghế xe, đại khái như này: “Xin hãy ngồi lại ghế, cho đến khi chắc chắn rằng tài xế đã dừng hẳn tại trạm”. Vâng, hoàn toàn vì hành khách và để phục vụ hành khách, tài xế dừng hẳn có nghĩa là họ tắt cả máy xe, hạ thấp sàn xe xuống cho ngang với mặt đường và hành khách chỉ việc thong thả bước xuống. Nhưng xe buýt thì liên quan gì đến mùa thu?! Rất liên quan! Bởi vì 90% các địa danh cần phải đến ở Kyoto đều nằm xa trung tâm hàng chục cây số, và phương tiện khả thi nhất chính là xe buýt. Di sản của họ được đặt rất xa trung tâm đô thị, và tàu điện nội đô (metro) thì không được bén mảng đến đấy, đó là luật. Và người Nhật nổi tiếng là “bảo thủ” trong công cuộc bảo tồn di sản.
Bởi vì Kyoto quá vĩ đại, nên nếu bạn có ít thời gian, hãy tìm đến những điểm đặc sắc nhất của đô thị di sản này. Vào mùa thu, những khu vườn nằm dọc theo con đường Triết Gia (Philosopher’s Walk) có rất nhiều tán phong cổ thụ bắt đầu chuyển dần sang màu đỏ, kể cả những gốc hoa anh đào (sakura) cũng trút hết lá vàng. Và nơi đây biến thành một không gian vô cùng thơ mộng, u hoài và diễm lệ. Khu này còn có các ngôi đền nổi tiếng: Ginkaku-ji (Silver Pavilion), Honen-in và Eikando Temple. Những ngôi đền này cách nhau chỉ vài trăm mét tản bộ và có những khu vườn nằm xen kẽ vô cùng đặc sắc, mỗi nơi một vẻ khác nhau.
Đền Kiyomizu-dera ở Kyoto
Nếu bạn tranh thủ đi ra xa hơn một chút, tôi đoán là bạn sẽ mất cả một ngày chỉ để đắm mình trong những rừng trúc xanh rì rào và hồ nước lặng ngắt soi bóng cả khu rừng phong lá đỏ thắm trong cái nắng vàng nhạt rất đặc biệt của mùa thu phương Bắc. Đó chính là Arashiyama. Nơi đây còn thu hút một lượng khách khổng lồ mỗi khi thu về vì tuyến đường sắt có tên gọi là Sagano, đi xuyên qua cả một khu rừng đầy sắc màu và men theo sườn núi hiểm trở với một con suối sâu hàng chục mét...
Kyoto đón hàng triệu lượt du khách mỗi năm, nhưng không vì thế mà nơi đây mất đi vẻ nền nã của một đô thị trầm lặng và thanh bình. Những con phố chính vào chập tối thường len chật những người là người, nhưng chỉ cần sau 9 giờ, bạn sẽ phát hiện ra một Kyoto lặng lẽ ẩn mình, như một nàng thiếu nữ khép nép trong bộ áo kimono. Phố Gion buổi đêm với những con hẻm nhỏ, lồng đèn đỏ treo thấp thoáng phía trước những nhà hàng bật đèn vàng lãng mạn. Cành ginkgo chưa kịp rụng hết lá vàng vẫn đung đưa theo tiếng nhạc văng vẳng. Và lần đó, tôi tưởng chừng Kyoto vẫn còn “sâu” thăm thẳm, khi lỡ nhìn vào, ánh mắt của một maiko... (*)
Thiếu nữ trong trang phục truyền thống Nhật Bản. Tàu Shinkansen huyền thoại đang dừng ở ga Kyoto
Hãy đừng đến Shirakawa-go, khi mùa đông chưa về!
Tôi là một người ở xứ nhiệt đới, và có một sự thật là tôi sợ cái lạnh vô cùng. Nhưng việc sợ lạnh không có ý là tôi ghét cả mùa đông, nhất là một mùa đông ấm áp ngồi nhấm chút trà chiều trong một căn phòng sực nức mùi thơm của gỗ, mùi ngọt của bánh và mùi ngai ngái của khói bếp bên cạnh ánh lửa bập bùng trong lò sưởi.
Shirakawa đã đón tôi như thế trong một ngày tuyết rơi thật dày. Đây là là một ngôi làng mang đậm chất lịch sử, với những ngôi nhà mang một loại kiến trúc cổ của người Nhật gọi là Gassho-zukuri, mà đặc trưng của nó chính là mái nhà được lợp bằng tranh trên một giàn gỗ được xây dốc xuống theo dạng giống như bàn tay đang chấp lại. Loại kiến trúc cổ này rất hiếm thấy, và hầu như tập trung nhiều nhất chỉ có ở nơi đây.
Đến làng Shirakawa-go vào những ngày tuyết phủ trắng xóa những nóc nhà hình tam giác nhọn, hãy thong thả tản bộ lên trên đỉnh đồi cao ở gần đó, nơi có một đài quan sát có thể nhìn toàn cảnh về phía ngôi làng, và rồi bạn sẽ phát hiện ra rằng mình đang ở một xứ sở nào đó, kỳ lạ và thần tiên. Lần đầu đến làng, trong cái lạnh xuyên thấu đến thịt da, chúng tôi há hốc nhìn mãi một cảnh tượng kỳ lạ trước mắt. Những mái nhà nhỏ nhắn nằm gọn trong một thung lũng hẹp, mái phủ đầy tuyết, những con đường trắng xóa lượn chung quanh, cánh rừng thông phía sau trơ trọi một màu băng giá, bầu trời vần vũ những mây xám và những hạt nắng nhạt nhòa xiên qua mây tỏa ra một thứ ánh sáng vô cùng huyền bí ở phía trên.
Đến Shirakawa-go, đừng quên thử một bát mì soba hay udon nóng hổi. Có thể vì không gian, hoặc lúc đấy tôi đang đói ngấu, nhưng một trong những bát mì ngon nhất đời tôi chính là được ăn ở đấy. Hoặc bạn có thể thử một cốc kem trà xanh (matcha), và ngồi yên đó để lắng nghe tiếng... lập cập của hai hàm răng, như bạn tôi thường làm mỗi khi đến một nơi giá lạnh.
Tôi đến Shirakawa-go những 2 lần, nhưng vẫn chưa có may mắn vào trúng những ngày người ta cho chiếu đèn sáng trong đêm. Bạn tôi nói đó sẽ là một trong những khoảnh khắc của cuộc đời. Và tôi sẽ nhớ những lời đó của bạn tôi, cho những lần tới...
(*) Maiko là Geisha tập sự, có độ tuổi từ 15 đến 20 và sẽ được huấn luyện và dìu dắt bởi một Geisha thành thục
.jpg)
Những mái nhà, những con đường tuyết phủ trắng xoá ở làng Shirakawa-go
Theo TC Kiến Trúc & Đời Sống số 150