Người miền Tây ở Sài Gòn

 

 

Chị Hai giúp việc
Một cách hiển nhiên, người miền Tây đổ lên Sài Gòn làm nghề lao động chân tay theo đà tăng của tác động biến đổi khí hậu. Chị Hai - người phụ giúp việc nhà cho gia đình tôi thở dài: “Thì biết làm gì, lúa lép, dừa treo!”. Ở quê, giờ đất lở, mặn xâm nhập, nhà nông dù rất đỗi cần cù, chịu khó trồng trọt, chăn nuôi cũng trần ai khoai củ. Vậy là dưới quê già trẻ lũ lượt kéo nhau lên Sài Gòn, đa phần làm nghề giúp việc nhà, kiếm mỗi tháng bốn đến năm triệu đồng ngon ơ, chẳng phải bán mặt cho đất bán lưng cho trời. Chị Hai chí thú với công việc nhà. Chị hồn nhiên nói: “So với chuyện đi cấy, cắt cỏ, ban mô nặng nhọc, mấy chuyện dọn dẹp nhà cửa, cho quần áo vô máy giặt, nấu cơm nước nhẹ re”. Tuy nói vậy, tôi biết chị nhớ quê lắm.
Tôi còn nhớ khi mới lên Sài Gòn, chị Hai nhanh chóng làm quen khắp các nhà trong chung cư. Nhà ai có hoàn cảnh con ốm đau, neo đơn chị đều biết. Thời sự khu phố, chị nắm rất rõ. Mỗi khi có bão lụt, thiên tai, chị hăng hái thay chủ nhà mang gạo, quần áo cũ, tiền bạc quyên góp cho bà con. Mỗi khi nấu nướng món ngon, làm bánh xèo, bánh bò, chị mang tặng khắp hàng xóm. Vì quý mến chị, hàng xóm cũng rất thân thiện với chủ nhà. Sống giữa yêu thương trong một cộng đồng, còn gì hạnh phúc hơn. Ở với tôi một thời gian, chị phải về quê chăm sóc mẹ già. Không có chị, hàng xóm cũng lơ là, lỏng lẻo đi nhiều, do tôi đầu tắt mặt tối, chẳng có thời gian kết giao. Sự đời là vậy. Để chăm sóc, phát triển tình cảm cũng cần phải có thời gian. Khi dọn về một quận nội thành, nhà mới, hàng xóm cũng mới. Hàng xóm mới tỏ vẻ ngó lơ, không chào hỏi. Sau nhiều lần chào, không được đáp, tôi cũng chọn thái độ ngó lơ. Sống ở thành phố, “đèn nhà ai nấy tỏ” cũng là chuyện thường tình. Không làm phiền nhau cũng là quá tốt rồi. 
Rồi cuộc chiến tranh lạnh giữa nhà tôi và hàng xóm nhanh chóng được phá vỡ, khi chị Hai xuất hiện. Lo hậu sự cho mẹ già xong, chị Hai buồn, lên thăm gia đình tôi cho khuây khỏa, tiện thể ở lại giúp việc nhà mấy tháng. Mới lên có mấy ngày, chị đã ngồi trước cửa trò chuyện với bà già có gương mặt khó đăm đăm cạnh nhà. Thường khi bà chào tôi bằng gương mặt lạnh băng khi phải đụng mặt. Nay bà tỏ ra vui vẻ, đon đả hơn. Hóa ra, sự ấm nồng hàng xóm được hóa giải chỉ nhờ vào mấy cái bánh bò chị Hai mang sang, tô canh bồ ngót chị nấu “tiện thể múc cho thằng nhỏ nhà bên cạnh”. Cậu nhỏ nếm mùi canh bồ ngót chị Hai nấu, tấm tắc khen vị ngon ngọt bùi tô canh với bà nội nó. Chị Hai chia sẻ bí quyết nấu canh ngon: “Mình lặt lá xong, vò cho nát, khi bỏ vô nồi canh nó mới mềm, thơm được”. Bà hàng xóm ớ người ra: “Vậy hả? Hèn gì hồi nào tới giờ tôi nấu canh bồ ngót chỉ ăn nước, bỏ lá vì nó dai quá!”. Cũng chỉ mấy ngày, chị đã nắm được hoàn cảnh những nhà xung quanh. Chị nói vanh vách: nhà A. ít người cho mướn, nhà B. vợ chồng già không con, cu Tèo nhà C. chuẩn bị vô lớp một, nhà D. có con sắp lấy chồng, nhà F. cô chủ nhà mới sanh con bị chồng bỏ, nợ nần tứ tung… Có điều lạ là chị hồn nhiên kể hoàn cảnh từng nhà không phải với thái độ tò mò miệt thị mà đồng hành chia sẻ. Có lẽ nhờ sự chia sẻ này mà chị nắm được thông tin rất sâu và nhanh nhạy. Tôi thầm nghĩ, nếu chị được học hành tử tế ngành báo chí, chị sẽ rất thành công khi là phóng viên viết phóng sự điều tra. Tôi đi làm suốt ngày, ít có dịp tham gia các hoạt động ở khu phố. Mặc nhiên, chị Hai là cộng tác viên đắc lực của tổ trưởng dân phố, từ việc điều tra dân số, quyên góp bão lụt, thiên tai. Sống ở Sài Gòn, ăn món gì ngon chị cũng xuýt xoa, thương người miền quê. Chị hay thở dài nói: “Lên trên này tui mới biết an toàn thực phẩm là như thế nào. Chớ ở dưới quê, lâu lâu có xe chở hàng quá đát về bán rẻ, bà con mua ùn ùn”. Ở Sài Gòn tuy giúp việc nhà nhưng được ăn ngon, mặc đẹp, lại sống với bà chủ độc thân, chị lấy làm vui vẻ, thoải mái. Chị hay cười, nói vui với tôi: “Không có gì sướng bằng ở nhà đàn bà giá, không phải hầu hạ mấy thằng cha đàn ông!”. Tuy vậy, có những lúc chị buồn nhớ quê. 

 

 

 

Hàng xóm người miền Tây
Tôi chuyển về khu nhà mới được hai năm thì nhà đối diện mọc lên một căn nhà ba tầng. Hàng xóm mới của tôi gốc gác người miền Tây. Thấy tôi ngoài ban công, chủ nhà chủ động chào tôi trước, xởi lởi hỏi: “Ủa, chị mua mấy cái cây ở đâu đẹp vậy. Trời, thấy bông nở mắc ham”. Tôi chỉ hàng xóm chỗ bán, tiện thể nói loài cây này tuy không thơm nhưng nở hoa quanh năm. Tôi cũng thấy vui vì cái đẹp kéo người ta xích lại gần nhau. Chị xin số điện thoại tôi. Thấy tôi e dè, chị giải thích: “Hàng xóm tối lửa tắt đèn có nhau. Có điện thoại để khi có chuyện gì mình gọi nhau!”. Ôi, một lý do thật nhân văn, vậy mà… Tôi tự trách mình quá cảnh giác, rồi xin số của chị. Mối liên lạc này thật hữu hiệu, nhằm báo cho nhau một vòi nước quên đóng, chậu cây bị đổ… Tôi nhớ lúc chị hàng xóm mới dọn về mấy ngày, nhà chị có có tang. Dẫu trước đó chưa từng biết ông cụ nhưng thầm nghĩ  câu “bán anh em xa mua láng giềng gần”, đây là dịp để đến với nhau, tôi đến viếng. Chị hàng xóm rất xúc động. Chị tự kể về hoàn cảnh gia đình, như một nhu cầu để chia sẻ. Từ hôm ấy, chị hàng xóm càng tỏ ra gắn kết, thân thiện với gia đình tôi hơn. Thật ấm áp mỗi khi đi về, hàng xóm gặp nhau chào hỏi vui vẻ. Tết lễ tặng nhau chút quà quê. Vài trái dừa, quả dưa cũng đủ làm ấm nồng tình hàng xóm. Một hôm, tôi có khách xa đến thăm. Mừng quá, mở cửa đón khách, đưa lên tầng lửng - nơi đặt phòng khách của gia đình, tôi quên đóng cửa. Một lúc sau, tôi nghe có tiếng chuông điện thoại reo. Bên kia là giọng thảng thốt của chị hàng xóm: “Trời đất, sao nhà không đóng cửa, xe cộ để tùm lum, nguy hiểm quá!”. Thì ra, đứng trên ban công, vô tình chị thấy nhà tôi bỏ rộng cửa. Chừng ấy, mọi người trong nhà mới ớ ra, hú hồn chưa bị trộm!
Dường như tính cách ấy chỉ có ở những người miền Tây đất Sài Gòn. Tôi thầm nghĩ, sống trong khu phố người miền Tây chân chất, thật thà, thân thiện thật là hồng phúc.

 

 

Theo TC Kiến Trúc & Đời Sống, số 117